Leczyć i nie tyć

ŻYCIE Z CHOROBĄ Jaka dieta oraz rodzaj leczenia są przyjazne cukrzykowi?

Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Dzida

Lubelski Konsultant w Dziedzinie Diabetologii

Dlaczego pacjenci chorujący na cukrzyce mają tendencje do tycia, mimo przestrzegania diety?

Przestrzeganie diety jest elementem leczenia każdej postaci cukrzycy. Pacjentom z rozpoznaniem cukrzycy typu I, którzy przyjmują insulinę, zaleca się po prostu zdrowy tryb życia, w tym ograniczenia spożywania cukrów prostych pochodzących m.in. ze słodyczy, owoców czy pieczywa. Zupełnie inaczej, wyglądać będzie jadłospis tych, u których rozpoznano cukrzycę typu 2. Te osoby muszą wprowadzić dość dużo ograniczeń, względem spożywanych produktów. Cukrzycy typu 2 bardzo często towarzyszy otyłość, ponieważ zaburzenie to polega na tym, że we krwi jest za dużo insuliny ale działa ona słabo. Stąd tendencja do przybierania na wadze, nawet żyjąc w reżimie dietetycznym, który zobowiązuje do m.in. spożywania pokarmów o niskim indeksie glikemicznym np., ciemnego pieczywa oraz produktów bogatych w błonnik, bo poza tym, że wypełnia on jelita, to jeszcze spowalnia wchłanianie cukrów do krwi.  Zupełnie inaczej jest u pacjentów z cukrzycą typu 1, oni zwykle tracą na wadze na skutek choroby a leczenie insuliną powoduje przybór masy ciała.

Na dodatek leki podawane pacjentom z cukrzycą typu 2, same w sobie sprzyjają tyciu. Dlaczego tak się dzieje?

Leki te powodują zwiększenie poziomu insuliny we krwi, stąd każdy nadmiar kalorii organizm łatwiej odkłada w postaci tłuszczu. Na rynku są już dostępne nowoczesne środki, które znajdują również zastosowanie u pacjentów z cukrzycą typu 2, ponieważ hamują one wytwarzanie glukagonu, substancji, która odpowiada za podwyższone stężenie glukozy we krwi. Te środki natomiast częściowo blokują ten proces. Inne środki  zwiększają  wydalanie cukru razem z moczem, co jak pokazują badania nie jest szkodliwe, ani dla nerek, ani dla układu moczowego. Okazało się, że podwyższony poziom cukru w moczu jest nerkom obojętny, tymczasem wysokie stężenie glukozy we krwi oddziałuje na nie negatywnie.

Jak wygląda dostępność takich nowoczesnych środków na polskim rynku? Czy są one refundowane?

W naszym kraju powszechnie dostępne są jedynie leki starszej generacji, od których niestety pacjenci tyją. Tymczasem we wszystkich krajach Europy, a nawet u naszych sąsiadów Czechów, te nowoczesne środki są refundowane, bo są one skuteczne dla wielu grup pacjentów. Dodatkowo, czekamy na wyniki badań, które mają pokazać ich wpływ m.in. na zmniejszenie ryzyka udaru i zawału czy przeciwdziałanie nadciśnieniu. Myślę, że w najbliższym czasie powinniśmy na ten temat wiedzieć o wiele więcej.

Czy środki, chociaż nie znajdują się na liście leków refundowanych, można kupić w aptece?

Tak, w Polsce są one dostępne w sprzedaży mniej więcej od 2006 roku. Leki inkretynowe można nabyć w aptece, bądź sprowadzić na zamówienie. Niestety lekarze przepisują je rzadko, licząc się z wysokim kosztem dla pacjenta, a ten sięga 160-240 zł miesięcznie. Przy czym, warto podkreślić, że to jeden z wielu leków, który pacjent musi przyjmować, więc kolejne 200 zł może być tutaj sporym wydatkiem.

Czy każdy pacjent może być leczony tego typu lekami? Czy istnieją jakiekolwiek przeciwskazania?

Rzeczywiście, leki inkretynowe oraz leki zwiększające wydalanie cukru z moczem mają bardzo szerokie zastosowanie i gdybym mógł przepisywałbym je znacznej grupie moich pacjentów, nawet jako dodatkowy lek do insuliny, bo można je łączyć z innymi substancjami leczniczymi. Chociaż świetnie też sprawdzają się w monoterapii. Poza tym, ich przyjmowanie daje wiele dodatkowych korzyści m.in. zmniejsza ryzyko niedocukrzeń, które jeśli występują mogą stanowić poważne zagrożenie dla życia.

ŻYCIE Z CHOROBĄ Jaka dieta oraz rodzaj leczenia są przyjazne cukrzykowi?